کیفوپلاستی چیست؟
کیفوپلاستی فرایند جراحی تراپوستی و کمتر تهاجمی است که بهمنظور درمان شکستگیهای دردناک مهرههای ستون مهرهای قفسه سینه و کمری مورداستفاده قرار میگیرد اشخاصی که دچار پوکی استخوان و یا استئوپوروز بوده همیشه در خطر شکستگی های مرضی یا پاتولوژیک در ستون مهره می باشند.
واژه کیفوپلاستی در اصل از ریشه واژهای یونانی؛ «Kyphos» بهمعنی مهره و «plastein» بهمعنی شکلگرفتن یا شکلدادن به چیزی میآید. این شیوه درمانی از انواع بسیار موفق گزینهها و شیوههای جراحی است که از سال ۱۹۹۹ در ایالاتمتحده آمریکا و از سال ۲۰۰۱ در آلمان مورد استفاده قرار میگیرد. مطالعات بالینی بینالمللی نشانگر این نکته هستند که از طریق این فرایند درمانی درد بهسرعت برطرف شده و در نتیجه موجب بهبود کیفیت زندگی بیمار میشود.
هریک از مهرههای بدن ما از نخاع محافظت میکنند و درصورتیکه تنها یکی از این مهرهها شکننده یا نفوذپذیر باشند یا دراصل شکسته باشند، پایداری ستون فقرات یا همان ستون مهرهای ما بهخطر میافتد. پارگی در این سطح نهتنها درد شدیدی را موجب میشود، بلکه نهایتا منجر به ناهنجاری ستون فقرات (Kyphosis) میشود. درصورتیکه بخشهایی از استخوان وارد کانال نخاعی شوند، موجب نقصهای عصبی میشوند. بدنه مهرهای که بهتازگی ترمیم و تثبیت شدهاست، بعد از دریافت این شیوه درمانی از هرگونه آسیب ساختاری مصون خواهد بود و خطری برای پایداری ستون فقرات نخواهد داشت.
آناتومی ستون مهره ها
تنه مهره که ضخیم و دیسک مانند می باشد و در قسمت جلو یی مهره ستون فقرات قرار دارد و قسمتی می باشد که وزن را تحمل می کند. سطح بالایی و پائینی مهره ستون فقرات زبر می باشد تا دیسکهای بین مهره ای بتوانند به مهره ها متصل شوند .
در بخش جلوئی و جانبی تنه , سوراخ عروق خونی قرار می گیرد.
کیفوپلاستی
کیفوپلاستی یک تکنیک کم تهاجمی پیشرفته با خطرات کمتر ناشی از نشت سیمان و ترمیم بهتر ارتفاع ستون مهره ها است که شامل ایجاد یک حفره در مرکز تنه مهره ای بوسیله بالون قابل اتساع می باشد که از طریق سوزن وارد مهره شده تا ارتفاع مهره را افزایش دهد و به حالت عادی باز گرداند.
سپس سیمان به درون آن تزریق می گردد البته با فشار کنترل شده و بسیار کم انجام می گردد. این روش فیکس کردن شکستگی می تواند ارتفاع از دست رفته را جبران کند به طوری که بتواند انتقال وزن از یک مهره به مهره دیگر انجام گیرد.
عمل کیفوپلاستی چگونه انجام میشود؟
باتوجه به تعداد موارد شکستگی مهرهها، این عمل جراحی تنها یک ساعت زمان میبرد و میتواند تحت بیهوشی کامل یا موضعی انجام شود.لازم است بیمار یک روز پیش از عمل کیفوپلاستی بستری شود و در این دوران تیم پرستاری از بیمار مراقبت کرده و مطمئن میشوند که برای روز عمل بیمار ناشتا است. قبل از کیفوپلاستی لازم است علل دیگری که میتوانند منجر به درد مشابه شوند به تشخیص پزشک معالج رد شده باشند. علاوه بر این، ضروری است اطمینان حاصل کنیم که آیا بیمار به ماده کنتراست حساسیت دارد یا خیر.
X-ray از دو سطح ستون مهرهای قفسه سینه یا ستون مهرهای کمری در موقعیت ایستاده اطلاعات لازم و کافی را برای ارزیابی دقیق شکستگی و ترازهای ستون فقرات به متخصصان ارائه میدهد. کیفوپلاستی بالون در موقعیت دمرو باید انجام شود. درصورتیکه پشت بیمار ضدعفونی شده و با حولههای استریل پوشانده شده باشد، بهراحتی میتوان فرایند کیفوپلاستی را آغاز کرد.
اول: بهکمک X-ray، یک یا دو کانول را وارد بدنه مهره موردنظر میکنیم. در این مرحله، شکاف داخلی استخوان آماده دریافت ماده تزریقی میشود.
دوم: یک بالون از طریق ابزار میانتهی به داخل بدنه مهره وارد میشود. لازمبهذکر است که در اغلب موارد جراح متخصص در هر دو طرف مهره موردنظر یک بالون قرار میدهد.
سوم: این بالونها بهمنظور پرکردن فرورفتگیهای بدنه مهره و ترمیم آن به موقعیت قبلی، عریضتر میشوند. چنین بسطی شکافی را در بدنه مهره ایجاد میکند.
چهارم: در این مرحله، بالونها از طریق کانول خارج میشوند.
پنجم: در این مرحله سیمان استخوانی را تزریق میکنیم. این سیمان خیلی سریع سفت شده و نهایتا موجب ترمیم مهره شکسته و پایداری آن میشود.
و از این طریق، ستون فقرات بار دیگر پایداری و ثبات قبلی خود را بازمییابد.
بلافاصله بعد از عمل جراحی
بلافاصله بعد از کیفوپلاستی با بالون، بیمار به بخش ریکاوری منتقل میشود و علائم حیاتی و وضعیت بالینی وی تحتنظر قرار میگیرد.
عوارض درمان شکستگی فشاری با کیفوپلاستی
- نشت سیمان استخوان
- پایداری یا تشدید درد
- تشکیل آمبولی ریوی
- عفونت
فواید و خطرات احتمالی
خیلی سریع بهبود وضعیت عمومی کمر محسوس خواهد بود، درد بهکلی برطرف میشود. بازیابی توان حرکتی کمر بیمار، تأثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی وی خواهد داشت. علاوه بر این، با کیفوپلاستی ارتفاع مهرهها و تراز ستون مهرهای بیمار نیز ترمیم میشوند. اما نکته حائزاهمیت درخصوص کیفوپلاستی بهعنوان شیوهای کمتر تهاجمی این است که زخم ناشی از عمل جراحی بسیار جزئی خواهد بود. اما نکته دیگری که باید مدنظر داشتهباشید این است که کیفوپلاستی پوکیاستخوان را درمان نمیکند، بنابراین بیمار باید درمان پوکیاستخوان را از طریق درمانهای پزشکی و فیزیوتراپی ادامه دهد، چراکه از این طریق عضلات مربوط به ستون فقرات بیمار تقویت میشوند. داروهای تجویزی در این خصوص بیشتر برای متابولیسم کلسیم است که در ساخت و فرسایش استخوانها دخیل است.باید درنظر داشته باشید که کیفوپلاستی یک عمل جراحی کمتر تهاجمی است، اما همچنان جراحی محسوب شده و فاقد خطرات احتمالی نیست که میتوانند منجر به بروز عوارض جانبی مشخصی شوند.
همچنین در زیر می توانید نتیجه عمل یک بیمار با کایفوپلاستی را مشاهده کنید
دکتر سعید صباغان